از خصوصيات ظاهري كبك‌هاي پرورشي نوار سياهي است كه از روي پيشاني و روي چشم‌ها عبور كرده و در جلو گردن به هم ميرسد. قسمت سينه و پشت معمولاً خاكستري و كبود است. رنگ پرهاي قسمت پهلوي كبك خاكستري و در قسمت نوك پر، دو نوار سياه وجود دارد اين نوارهاي سياه در پهلو و طرفين پرنده ظاهري مخطط مي‌دهند. منقار و پاهاي كبك (پنجه و ساق) به رنگ قرمز است.

تشخيص جنسيت
تشخيص جنسيت كبك از روي رنگ پرها تقريباً غير ممكن است، اما مي‌توان كبك‌هاي نر و ماده بالغ را از روي اندازه بدن و فرم سر تشخيص داد سر كبك‌هاي نر گرد و بزرگ بوده در صورتي كه س ماده‌ها بيضي شكل مي‌باشد و هيكل نرها درشت‌تر از ماده‌ها مي‌باشد.
يك روش قابل اعتماد در تعيين جنسيت بررسي كلواك پرنده است كه دقت آن حدود 95 % مي‌باشد. در كبك‌هاي نر يك برآمدگي مخروطي شكل كه معمولاً در وسط واقع شده ديده مي‌شود ولي درماده‌ها اين برآمدگي يا وجود ندارد يا خيلي كوچك است. ارتفاع اين بر آمدگي در ابتداء حدود 8/2 ميليمتر مي‌باشد. اين برآمدگي در پرندگان مسن تر راحت تر مي‌توان تشخيص داد.

ويژگيهاي تخم كبك
تخم كبك به رنگ سفيد مايل به زرد با لكه‌هاي كوچك قهوه‌اي است اين لكه‌ها شكل و اندازه متنوع دارند. تخم اين پرنده بيضوي و دوكي‌شكل است و نوك تيز آن كاملاً مشخص مي‌باشد. وزن تخم از 16 تا 25 گرم است. ميانگين طول تخم‌ها 42 ميليمتر و عرض آنها 31 ميليمتر است. ضخامت پوسته تخم كبك حدود 228/0 ميليمتر و ضخامت غشاي داخلي حدود 047/0 ميليمتر است. نسبت رطوبت در پوسته، زرده و سفيده به وزن كل تخم به ترتيب 2/15 درصد، 35 در صد و 8/49 در صد مي‌باشد.

نگهداري تخم Egg car
دوره بحراني براي تخم‌هاي جوجه‌كشي فاصله تخم‌گذاري تا قرار گرفتن تخم‌ها در دستگاه جوجه‌كشي است. تخم‌ها بايد باسرعت جمع آوري شوند (حداقل 4 بار در روز) و خيلي گرم يا سرد نشوند.
تخم‌ها نبايد در دماي زير حدود 5 درجه سانتي گراد و بالاي 27 درجه سانتي‌گراد قرار داده شوند، دماي مناسب براي نگهداري تخم‌هاي جوجه‌كشي حدود 13 تا 16 درجه سانتي‌گراد مي‌باشد.
بهتر است براي تخم گذاري پرنده آشيانه‌هايي ساخته شود تا از شكستن و كثيف شدن آنها جلوگيري شود. تخم‌هاي كثيف بايد براي جوجه‌كشي تميز شوند كه را ه‌هاي ذيل پيشنهاد مي‌گردد:

1. ابتداء با يك تميز كننده نرم (سمباده نرم) تراشيده شوند و با پنبه آغشته به الكل تميز گردند.
2. بعضي از پرورش‌دهندگان ترجيح مي‌دهند تمام تخم‌ها را بشويند، دماي آبي كه تخم‌ها با آن شسته مي‌شوند بايد بين 44 تا 49 درجه سانتي‌گراد باشد و مي‌توان يك پاك كننده بهداشتي براي كاهش آلودگي پوسته تخم به آب اضافه نمود و زمان شستشو نبايد بيش از 3 دقيقه باشد و تخم‌ها قبل از انبار شدن كاملاً خشك گردند .

ذخيره سازي Egg starge
براي انبار كردن تخم‌ها آنها را در سيني‌هاي بزرگ و مسطح قرار مي‌دهند و در اتاقي كه تهويه به خوبي انجام مي‌شود و دماي آن حدود 13 درج سانتي‌گراد و رطوبت آن 70 درجه است نگهداري مي‌شوند.
يكي از خصوصيات ويژه تخم‌هاي كبك قابليت ذخيره سازي آنهاست. بر اساس آزمايشاتي كه در دانشگاه كاليفرنيا ي آمريكا انجام شده است اين مدت 21روز مي‌باشد بدون اينكه به درصد هچر تاثيري داشته باشد (جدول شماره يك)

البته اغلب پرورش دهندگان ترجيحاً تخم‌ها را بيش از 7 روز نگهداري نمي كنند
دوستان پرورش دهنده در ايران تا 21 روز تخم كبك نگهداري نموده اند و هيچگونه خللي در درصد هچرپديد نيامده است
بر اساس تحقيقات انجام شده در دانشگاه كاليفرنيا اگر دوره ذخيره سازي تخم‌ها بيشتر از 14 روز نباشد نيازي به چرخاندن روزانه تخم‌ها نيست (جدول شماره 2)

تخم‌ها دوبار در روز با زاويه 90 درجه در دوره نگهداري چرخانده مي‌شوند

  Hat ching(جوجه درآوري)به افراد تازه‌كار توصيه مي‌شود از فارم‌هاي توليد كننده‌اي كه تخم‌هاي خوب و عاري از بيماري توليد مي‌كنند خريداري كنند. تعداد زيادي از پرورش دهندگان تخم‌هاي سالم و خوبي را توليد مي‌كنند. ساختمان جوجه‌كشي بايد داراي تهويه خوبي باشد و دماي آن در حدود cْ 9/23 ( f ْ 75 ) نگه داشته شود.
به دليل مسائل بهداشتي، هچر بايد دريك اتاق جداگانه از دستگاه جوجه‌كشي نگهداري شود. ديوارها بايد با يك ماده ضد آب (غير قابل نفوذ آب) پوشيده شود، كف بايد محكم و شيب‌دار به سمت زهكش فاضلاب مركز باشد تا بتوان راحتتر تميز كرد.

جوجه‌كشي Incubation
يكي از سرمايه‌گذاري‌هاي مهم شما، خريد يك دستگاه جوجه‌كشي (انكوباتور) كه به اندازه كافي بزرگ باشد و دما (c ْ 15/0 يا f ْ 25/0) و رطوبت (c ْ 56/0 يا f ْ0/1) را به طور دقيق كنترل كند.
از ديگر خصوصيات دستگاه جوجه كشي، چرخاندن اتوماتيك تخم‌ها است. دستگاههاي جوجه كشي مرغ را مي‌توان تغيير دهيم و آنرا براي تخم‌هاي پرندگان شكاري آماده كنيم.
تماس با نماينده سازنده دستگاههاي جوجه كشي تجاري براي اطلاع از مدل هاي مختلف و انتخاب يكي از مناسب ترين مدل‌ها براي شما ضروري است .
دستگاه جوجه كشي بايد قبل از قرار دادن تخم‌ها به طوركامل تميز و ضد عفوني شود. يكي از موادي كه براي ضد عفوني كردن استفاده مي‌شود گاز فرمالد ئيد مي‌باشد. فرمالدئيد را بر روي پرمنگنات پتاسيم در يك ظرف سفالي (يگي) يا لعابي مي‌ريزيم، گاز فرمالدوييد را به مدت 20 دقيقه بوسيله پنكه منتشر مي‌كنيم و بعد از آن از اتاقك يا قفسه ضدعفوني شده خارج مي‌كنيم.
زماني كه تخم‌ها را ضدعفوني كرديم بايد مطمئن شويم جايگاه تخم‌ها (سيني هاي بزرگ) در دستگاه جوجه‌كشي بوسيله گاز كاملاً ضدعفوني شده‌اند. دوره جوجه كشي براي تخم‌هاي كبك چوكار حدود 24 روز (23 تا 25 روز) است.
از دماسنج خشك و دماسنج تر براي ستر ( incubation ) و هچر ( haching ) مي‌توانيم استفاده كنيم كه دماسنج خشك f ْ 99/5 ( c ْ 37/5 ) وئ دماسنج تر  f ْ 87 ( c ْ 30/5 – 30 ) مي‌باشد. تخم‌ها را روز 19 يا 20 از ستر ( incubation ) به هچر انتقال مي‌دهيم.

مرگ و مير جنين ( embryo mortality )
نمونه‌برداري از تخم‌هاي جوجه‌كشي، از هر طبقه ( setting ). بررسي آنها بوسيله نور (candled) در روز هفتم يا هشتم براي چك كردن گله و براي مشكلات ديگر كه مي‌تواند بروز كند، انجام مي‌دهيم.
مرگ و مير جنين براي تخم هاي كبك، دو پيك وجود دارد.
- اولين پيك بين روز 3 تا 5 جوجه‌كشي اتفاق مي‌افتد و بيشترين مرگ و مير ناشي از تشكيل نشدن رويان يا نقص در رويان و بافتها و اندام‌ها است.
- دومين و بزرگترين پيك در مرگ و مير عموماً وابسته است به چندين عمل بحراني ( critical) كه از روز 20 تا 24 اتفاق مي‌افتد. اين اعمال عبارتند از:
1- تغيير در موقعيت جنين قبل از سر از تخم در آوردن
2- مصرف باقيمانده آلبومين
3- جذب كيسه زرده
4- تغيير از آلانتوئيس به تنفس ريوي

Brooding (نگهداري)
( Brood ) كليه جوجه‌هايي كه يكباره سر از تخم در مي‌آورند.
جوجه‌هاي يك وهله جوجه‌كشي ميانگين وزن جوجه‌هاي كبك كه از تخم خارج شده اند حدود 13 تا 14 گرم مي‌باشد.
اگر چه بدن جوجه‌ها بوسيله پر پوشيده شده است اما اين پوشش به صورت كامل نيست و آنها براي چندين هفته به يك منبع گرمايي نياز دارند. در باتري‌هاي چند طبقه با موفقيت مي‌توان جوجه‌ها را نگهداري كرد.

اغلب باتري‌ها ي جوجه هاي تجاري با بعضي تغيير و تبديل در كف‌ها، خوراك دهنده‌ها و آبخوري‌ها مي‌توانند براي جوجه هاي كوچك كبك آماده شوند.
براي كاهش آسيب ديدن پرندگان در قسمت كف بايد المنت ( element) گرمايي با يك پوشش پلي اتيلن تجاري (شبكه poly – mesh) كه داراي فواصل 1/4 اينچ است پوشانده شود. اين پوشش بادوام است و قابل شستشو مي‌باشد و براي چندين سال از آن مي‌توان استفاده كرد. در 6 هفتگي پرندگان را بايد به قفس‌هاي رشد يا سالن پرورش انتقال داد. پرورش‌دهندگان سالن را به وسيله حصار به چندين بخش تقسيم مي‌كنند و ترجيح مي‌دهند كه ديوارها وسقف را عايق كنند و گرما را بوسيله گاز يا برق كه آويزان است مهيا كرد.
بعضي از پرورش‌دهندگان از سيستم كف توري يا سيمي استفاده مي‌كنند و مدفوع پرندگان از ميان كف توري به پايين مي‌افتد و در زيركف انباشته مي‌شود و بعداً به صورت مكانيكي جمع آوري مي‌شود.
در پنسيلوانيا از سيم روكش‌دار ( vinyl-coated ) (اينچ 1/2 × 1/4) استفاده مي‌شود كه تمام ناحيه كف را مي‌پوشاند.
اين بستر انتشار بيماري را به حد اقل مي‌رساند همچنين شبكه وينيل به آساني تميز مي‌شود كف سالن بايد مناسب باشد كه بهتر است سيماني باشد و يك زهكش فاضلاب در كف براي تميز كردن مورد نياز است.
استفاده ازيك ماده‌اي كه رطوبت را جذب كند و مانند يك عايق عمل كند، سدي بين كف و پرندگان باشد و از نظر قيمت، اقتصادي باشد مانند استفاده از يك مقواي نازك كه، اطراف مادر مصنوعي را احاطه كرده باشد .


در دو هفته اول 55 پرنده در هر متر مربع     11×5 = 0/09 = 0/3 × 0/3 = f6
تا سن 6 هفتگي30 پرنده در متر مربع         33 = 3 × 11 = f6 جوجه

ظرفيت چتر مادر مصنوعي، تعداد پرندگاني را كه مي‌توان در هر واحد نگهداري كرد را تعيين مي‌كند.
در هر فوت مربع 5 جوجه در 2 هفته اول و پس از آن تا سن 6 هفتگي به 3 جوجه در هر فوت مربع كاهش مي‌دهيم.
در هفته اول پرورش از يك گالن آب به عنوان يك مخزن براي هر200 جوجه استفاده مي‌كنيم جوجه‌ها مي‌توانند به يك آبخوري اتوماتيك دسترسي داشته باشند به هر حال انتقال آب از مخزن به آبخوري اتوماتيك به صورت تدريجي است سهم هر جوجه، 3/4 اينچ از فضاي خوراك دهنده مي‌باشد.

توصيه هاي پرورش دهندگان براي موفقيت بيشتر در پرورش :
1- محل پرورش يا باتري جوجه بايد قبل از ورود جوجه كاملاًتميز و ضد عفوني شود
2- روشن شدن مادر مصنوعي يا باتري گرمايي حداقل 4 ساعت قبل از ورود جوجه‌ها، چك كردن چتر مادر مصنوعي يا دماسنج باتري و استفاده از دماي c ْ 35 ( f ْ 95 ) براي شروع و كاهش دما هر هفته c ْ 2/8 ( f 5 ) تا چهار هفتگي كه در اين زمان به مكمل گرماي نيازي نداريم.
3- سالن پرورش بايد داراي تهويه مناسب باشد و آمونياك توليد شده را خارج كند اگر بوي آمونياك در سالن حس شد احتياج به جريان هواي اضافي در سالن داريم.
4- مخزن آبخوري بايد تميز و هر روز پر شود، اطراف آبخوري خشك باشد.
5- جيره استارتر حدود 28 در صد پروتئين داشته باشد . جيره هاي استارترآماده بوقلمون مي‌تواند در تغذيه پرندگان شكاري مورد استفاده قرار بگيرد و نتايج رضايتبخش هم دارد.
6- چك كردن روزانه جوجه‌ها جهت كاني باليسم و بيماري.
خارج كردن جوجه هاي مرده (تلف شده) از سالن و ترجيحاً استفاده ازكوره لاشه‌سوز يا گودال عميق براي از بردن لاشه‌ها .

Growing chukars (رشد كبك)
تجربيات گذشته نشان مي‌دهد كه نگهداري كبك در قفس هاي پرواز با كف توري (سيمي ) بهتر است.
كبك‌ها به بيماري سرسياه (Black head) (عامل بيماري يك انگل پروتوزوآ كه به كبد و cca حمله مي‌كند)، كوكسيدوز، كرمهاي چينه دان، روده كه باعث مرگ و مير آنها مي‌شود خيلي حساس هستند.
قفسهاي پرورش ( Growing pens ) مي‌تواند از جوجه كشي جدا شوند پرنده‌ها را از دوهفتگي مي‌توان در قفسهاي پرواز قرار داد.اندازه قفسهاي پرواز را مي‌توانيم تغيير دهيم اما بايد به اندازه كافي بزرگ باشد و امكان پرواز در آن وجود داشته باشد، اندازه قفس مي‌تواند به صورت عرض حدود 12feet و طول آن 100feet باشد ( شكل 8a و8b ) . كف‌ها سيمي 1 اينچ تور پوشيده شده است .

 m12×/300 = 3/60
30 = 0/30 × 100

يكي از مشكلات پرورش، ازدحام جمعيت است كه بايد از آن دوري كرد . قانون thumb هر پرنده به 2feet مربع فضا د رقفسهاي پرواز نياز دارد . 6 پرنده در مترمربع
دردانشگاه كاليفرنيا از كف هاي دولايه استفاده مي‌شود كه دما و نور در آنها كنترل مي‌شود.
50/1         0/750              0/60
اندازه هر قفس 5 feet widc 5 × 5/2 feet deep × 2 feet high
تقريباً 25 پرنده در هر واحد تا سن 16 هفتگي نگهداري مي‌شوند.
شيب كف هرواحد 1/2 اينچ × 1 اينچ ساخته مي‌شود .
يك منبع آب اتوماتيك در بيرون قفس نصب مي‌شود و آب تازه ( خنك ) براي پرندگان تهيه مي‌كند .سيني‌ها را به راحتي مي‌توان تميز كرد
cm 48/30 ---- foot

رشد و فروش Growth and marketing
كبك‌ها در طي 12 هفته اول رشد سريعي دارند و در چهار هفته بعد رشد آنها آهسته مي‌شود در 16 هفتگي كبك‌ها تقريباً 92 درصد وزن بالغ را بدست مي‌آورند .
يك كبك نر تقريباً در 9 هفتگي به يك پوند مي‌رسد و تقريباً 3/75 پوند خوراك مصرف كرده است .
وزن ماده‌ها در12 هفتگي به يك پوند مي‌رسد و درحدود 4/5 پوند خوراك مصرف مي‌كنند .
در 16 تا 20 هفتگي كبك‌ها را به بازار مي‌فرستند به دليل مسائل اقتصادي كبك‌ها نبايد بيش تر از 20 هفته نگه داشته شوند مگر اينكه براي فعاليت خاصي كه هزينه خوراك و كارگر را تامين كند .
ميانگين وزن زنده پرندگان بايد حدود 1/32 پوند ( gr 600 ) باشد كه در حدود 20 هفتگي به اين وزن رسيده باشند
گرم 1702/5 = 454 × 3/75
روزانه گرم 27 = 63 ÷ 1702/5  روز  63 = 7× 9
پرنده نر
گرم 2043 = 454 × 4/5
گرم 24 = 84 ÷2043             /                 84= 7 × 12 پرنده ماده
روزانه گرم 25 = 2 ÷ 24 + 27
روز 112 = 70 × 16

ميزان نور براي رشد پرندگان liting for growing brids
بعد از هفته اول پرورش، نور كم باشدت پايين «كمتر از 0/5 فوت candle ---- foot» استفاده شود تا كاني بايسم به حد اقل برسد و فعاليت پرندگان كم شود براي (shoothing club activity)
موقعي كه پرندگان در قفسهاي پرواز نگهداري مي‌شوند فقط بايد نور طبيعي وجود داشته باشد.
پرندگاني كه براي توليد گوشت پرورش داده مي‌شند بايد به سرعت به وزن فروش برسند ،براي اين هدف يك چرخه (سيكل) روشنايي متناوب ( 2d : L 1 )، 8 بار در 24 ساعت يا 20 ساعت روشنايي مداوم براي توليد بهترين وزن در كبك‌ها استفاده شد .
نور با شدت كم در حدود 0/5 فوت(5 lux) dandles بايد استفاده شود.

تغذيه Nutrition
منشاء پروتئين همه بافتها، شامل توده عمده عضلات بدن، پروتئين ه واسيدهاي آمينه جيره مي‌باشد.
بدن پرندگان شبيه بدن انسانها ست و آنها استعداد قابل توجهي براي ذخيره كردن انرژي اضافي غذا به شكل چربي دارند. مسلماً مقدار چربي روي لاشه كبك براي آن گوشتهايي كه بدون يخ زدن حمل و نقل مي‌شوند ممكن است مطلوب باشد.
فرمول جيره غذايي در دانشگاه كاليفرنيا براي كبك‌ها درجدول 3 آورده است.
مقدار پروتئين جيره استارتر 25 درصد پيشنهاد شده است . اين سطح پروتئين براي رشد رضايتبخش كبك‌ها كافي است.
براي آنهايي كه تمايل دارند پروتئين جيره استارتر افزايش دهند، پيشنهاد مي‌كنيم به روش زير عمل كنند:

28 % پروتئين جيره براي دوهفته 24 % پروتئين جيره براي 4 هفته پس از آن 20 % پروتئين جيره و 16% پروتئين براي كبكهايي كه تخم مي‌گذارند مناسب است .

در هر كيلو جيره :
Iu 500 _____ ويتامين A
Iu 1500_____ ويتامين D3
Iu 20 _____ ويتامين E
2/0 ____( menadion bisalfide ) فياديون بي سولفيد ____در ميلي گرم
6/0 ____ ايبوفلاوين
40/0 ____ نياسين
20/0 ____پنتوتنات كلسيم
0/5 ____ فلاسين
5/0 ____ويتامين B12
140/0 ____ سولفات منگنز ( mnso40 h2o )
120/0 ____اكسيد روي zno
10/0 ____ gallomycin
40/0 ____ BHT

مديريت مولد Management of Breeder
براي عملكرد مطلوب، كبك هاي بالغ ( Breeder ) بايد در قفسهاي دوتايي (جفتي)، قفسهاي گروهي با كف سيمي (توري) يا در جاهائيكه دما و نور را بتوان كنترل كرد نگهداري كرد.
هنگاميكه كبك‌ها تمايل به جفت گيري دارند (آماده جفتگيري مي‌شوند)، با استفاده از سيستم قفسي تكي مي‌توان از عملكرد هر پرنده به آساني اطلاع پيدا كرد.
اغلب روشهاي اقتصادي براي نگهداري كبك هاي Breeder در گروه هاي جفتگيري (mass-mated )، بر روي بستر است كه نسبت جفتگيري يك نر با چهار ماده مي‌باشد . اين نسبت ممكن است تغيير كند، كم شود يا زياد شود كه به نژاد و عوامل محيطي بستگي دارد .
نگهداري كبك‌ها در بيرون از قفس در تعدادي از ناحيه هاي ايالات متحده تجربه شده است. اغلب زيان‌ها مربوط به اين سيستم مديريتي است كه پرندگان را در معرض شرايط آب و هوايي نامناسب قرار مي‌دهد و خطر ابتلا به بيماري هاي سرسياه Biackhead)). كوكسيدوز دو بيماري كه مي‌تواند موجب تلفات بالا شود .

مديريت قفس هاي تكي Individual cage management
در مزرعه تحقيقاتي دانشگاه كاليفرنيا ، قفسهاي پرورشي به اندازه كافي بزرگ هستند و در هر قفس يك جفت نر و ماده يا يك نر و دو ماده نگهداري مي شوند .
همه قفسها داراي شيب هستندو اندازه آنها 12 اينچ wide × 24 اينچ deep × 15 اينچ high.
1/2 اينچ × 1 اينچ به شيب كف سيمي در حدود 2 اينچ از پشت به جلو جوش خورده است.
دو اينچ deep ( V ) گالوانيزه شده آبخوري ناوداني به پشت قفسي متصل است.
مديريت قفس هاي گروهي Colony eage management
سيستم ديگر كه استفاده مي‌شود شامل قفس هاي گروهي سيمي است كه اندازه آن 60 اينچ wide × 28 اينچ 28 اينچ deep × 20 اينچ high است.
 51× 71 × 153
شيب كف 1/2 اينچ است كه يك شبكه توري به آن جوش خورده است كه اجازه مي‌دهد تخم‌ها به طرف جلوي قفس بروند .
هر قفس به يك تنظيم كننده سطح آب مجهز است .
قفس‌ها براي 12 پرنده، 3 نر و 9 ماده آماده مي‌شوند .

مديريت بستر Floor management
شايد روش اقتصادي مديريت پرندگان نگهداري آنها دربستر است.
بسترها بايد بتن (سفت) باشد و به زهكش فاضلاب براي شستن مجهز باشد.
ازوسايل بايد با يك ماده نشت ناپذير براي شستن راحت، پوشيده شده باشند.
ديوارها خوراك دهنده يا دانخوريها ي اتوماتيك كه باعث كاهش كار خوراك دادن مي‌شود مي‌توان استفاده كرد. موقعيت جعبه لانه هاي تخم گذاري، در امتداد ديوارهاي بستر قفس كه تعداد تخم‌هاي كثيف و شكسته را كاهش مي‌دهد . در مديريت بستر اغلب از لانه هاي تخم گذاري گروهي استفاده مي‌شود كه يك فوت مربع جعبه لانه تخم گذاري براي هر 6 كبك است.

نسبت جفت گيري Mating Ratio
در طبيعت، كبك‌ها معمولاً به صورت جفت جفت ( يك نر با يك ماده ) هستند. اما در اسارت 1 نر مي‌تواند با 3 يا 4 ماده در قفس هاي گروهي يا در سيستم پروش برروي بستر جفتگيري كند. اين نسبت براي تعيين ميزان با روري تخم‌ها خيلي مهم است.

باروري Fertility
باروري پائين مي‌تواند ناشي از تعدادي مشكلات مديريتي باشد:
1- سن كبك‌ها موقعي كه تحريك نوري داده مي‌شوند.
ثابت شده است كه پرندگان قبل از تحريك شدن براي تخم گذاري بايد كمتر از 30 هفته سن داشته باشد
2- كمبود پروتئين، ويتامين‌ها يا اسيد هاي آمينه ضروري در جيره .
3- مديريت
نور ناكافي يا كمي نور (Poor or inadeghting)
استرس مربوط به آب و هوا (Overxposure to climatic stress)
بروز كافي باليسم، _________موجب كاهش باروري مي‌شود.

بيماري
بيش از همه بيماري حاد سبب كاهش باروري مي‌شود و متعاقب آن تخم گذاري مي‌شود. از بيماريهاي معدود شناخته شده كه روي باروري تاثير مي‌گذارد برونشيت، نيوكاسل و سالمونلا.
معمولاًميزان باروري در كبك‌هايي كه بصورت گروهي در روي بستر جفتگيري مي‌كنند در مقايسه با آنهايي كه به صورت جفت جفت در قفس نگهداري مي‌شوند بالاتر است.
گروه ماده‌هايي كه برروي بستر جفتگيري مي‌كنند معمولاً با بيش از يك نر جفتگيري مي‌كنند بنابراين ميزان باروري تخم‌ها بيشتر است.
ميزان باروري پائين كه در طي 2هفته اول تخم گذاري اتفاق مي‌افتد مي‌تواند به افت توان نرها نسبت داده شود مخصوصاً اگر از برنامه نور مصنوعي براي تحريك، خارج از فصل تخم گذاري استفاده شده باشد .اين نتايج نشان مي‌دهد كه اثرات باروري براي تقريباً 6 روز در نر‌ها بالاست، بنابراين نرها ي خالص بايد با ماده‌ها حد اقل يكمرتبه درهر هفته جفتگيري كنند.

توليد تخم Egg Production
در بهار زماني كه وضعيت نور مساعداست توليد مثل كبك‌ها زياد است به هر حال ممكن است تخم‌گذاري در كبك در هر زمان از سال با نور دهي مناسب انجام شود.
درآماده سازي براي تخم گذاري، چوكارها بايد يك دوره با نور تحريك نشوند و 2 گروه از پرندگان به طور متناوب به وسيله نور تحريك شوند يا تحريك نشوند و ممكن است كه يك گروه يا گروه هايي براي توليد تخم در همه زمانها صرفنظر از فصل برگزيده شوند.
تجربه نشان داده كه توليد تخم در كبك هاي جوان (در سن 35 تا 40) هفتگي در اولين دوره تخم‌گذاري كمتر از آنهايي است كه در دومين دوره تخم گذاري هستند (شكل 15).
استفاده از نور مصنوعي براي تحريك تخم‌گذاري يك اشكال دارد كه نرها تقريباً دو هفته ديرتر از ماده‌ها به بلوغ جنسي مي‌رسند. براي جلوگيري از اين مشكل، نرها بايد به صورت جدا از ماده‌ها، دو هفته زودتر تحريك نوري شوند. براي توليد تخم، شدت نور در حدود 5 تا 10 فوت candle (lux 100تا 50 ) مناسب است در طي دوره استراحت، كه تحريك نوري داده نمي شوند (ساعت 8 روشنايي ساعت16 تاريكي)، شدت نور بايد حدود 0/5 فوت candle (lux 5) باشد.
براي گرفتن نتيجه مطلوب (For maximum canditioniy) در طي دوره استراحت، دوره تاريكي نبايد توسط نور حتي براي يك مدت كوتاه قطع شود.
در دانشگاه كاليفرنيا براي كبك‌ها از ساعت 4 صبح تا 10 بعد از ظهر نوردهي انجام مي‌شود. پيك توليد 8 ساعت بعد از شروع روشنايي اتفاق مي‌افتد.
تقريباً 50 درصد تخم‌ها بين ساعت هاي 9 صبح يا ظهر و باقيمانده از 1 تا 7 بعد از ظهر گذاشته شود. مدارك كافي وجود دارد كه نشان مي‌دهد كبك‌ها رامي توان براي دوسال توليد رضايتبخش نگهداري كرد بعد از سن دوسالگي، خصوصيات توليد مثل ( باروري وجوجه درآوري ) يك كاهش رانشان مي‌دهد .بعضي از پرورش دهندگان ترجيح مي‌دهند كه بعضي از نرهاي سال اول رابراي سال بعد نگه دارند.

اصول بهداشتي Sanitation
يك برنامه خوب پيشگيري از بيماري سعي مي‌كند تجهيزات و ساختمان را تميز نگهدارد بيمار را جدا كند.
رعايت اصول بهداشتي در به حد اقل رساندن شيوع بيماري‌ها كمك مي‌كند:
*انتخاب جوجه هاي سالم و قوي براي تاسيس مزرعه.
*نگهداري جوجه هاي جوان در حال رشد جدا از پرندگان بالغ.
*تميز نگهد اشتن تجهيزات، ساختمان و محوطه ( Pen )
*جوجه يا پرندگان بالغي كه از بيرون وارد مزرعه مي‌كنيم قبل از اينكه به پرندگان قبلي اضافه كنيم حداقل بايد 30 روز در قرنطينه نگهداري كنيم.
*هرگز نبايد ازدحام ( شلوغي ) جوجه‌ها يا پرندگان مزرعه داشته باشد .
ازدحام باعث افزايش كافي باليسم، تخم‌ها ي شكسته، vent Picking، و ديگر مشكلات مي‌گردد.
* قرار دادن پرندگان مرده در كوره لاشه سوز يا يك گودال كه براي اين كار اختصاص داده شده است .
*آماده كردن جيره غذايي مناسب براي همه گروههاي سني
* زمانيكه يك بيماري مشاهده مي‌شود بايد آن پرندگان را در قرنطينه نگهداري كنيم واز پرندگان بيمار براي تشخيص بيماري در آزمايشگاه نمونه گيري شود.